“`html

Suriye’de Yeni Dönem: Esed Sonrası Gelişmeler ve Türkiye’nin Rolü

Dünya genelinde sıklıkla tartışılan mesele Suriye üzerine yoğunlaşıyor. Uluslararası ekonomi ve askeri analistlere göre, Beşar Esed’in iktidardan ayrılması ile birlikte Suriye’de yeni bir dönem başlıyor. Uzmanların değerlendirmelerine göre bu yeni dönemin en büyük kazanımını ise Suriye halkı elde edecek. İç savaşın sona ermesiyle, ‘özgür ve demokratik’ bir Suriye beklentisi vatana dönüş hareketlerini tetiklerken, sadece Türkiye’den değil, tüm komşu ülkelerden Suriyelilerin anavatanlarına dönmek için adım attığı belirtiliyor. Uzmanlar, bu göç dalgasının dikkatli bir biçimde takip edilmesi gerektiğine dikkat çekiyor.

Türkiye’nin bu süreçte bir diğer kazanan olacağı öne sürülüyor. Yeni hükümetle kurulacak ilişkiler sayesinde Türkiye, başta sınır güvenliği olmak üzere güneydeki çeşitli tehdidi kontrol altına alma fırsatına sahip olabilir. Aynı zamanda, dış dünyada Türkiye’nin politik, sosyal ve ekonomik anlamda kazançlar elde etmesine de vurgu yapılıyor.

Uzmanlar, ekonomik kazanımların uzun bir süreç gerektireceğini belirtirken, Türkiye’nin Suriye’nin yeniden inşası konusunda önemli bir rol üstleneceği vurgulanıyor. Türkiye’nin Suriye ile olan sınır komşuluğu ve uluslararası inşaat tecrübesi, bu bağlamda önemli avantajlar sunuyor. Ayrıca, bölgeye yakın konumda bulunan çimento ve demir çelik fabrikaları da önemli birer kaynak olarak değerlendiriliyor. Birleşmiş Milletler raporlarına göre, Suriye’nin yeniden inşası için en az 400 milyar dolara ihtiyaç duyulacak. Uzmanlar, Türkiye’nin bu süreçte önemli bir kesim alabileceğini öngörüyor.

GELİŞMELERİ YAKINDAN TAKİP EDİYORUZ

Yol, köprü, bina, enerji ve su altyapıları gibi projelerin gündeme gelmesi beklenirken, Türkiye’nin 1972’den beri uluslararası alanda gerçekleştirdiği 522.1 milyar dolarlık projeler, Türk müteahhitleri için ciddi bir potansiyel barındırıyor. Ayrıca, ulaşım ve sulama sistemleri alanında mühendislik ve mimarlık firmaları için de yeni iş fırsatları ortaya çıkabilir.

Suriye’nin altyapı ihtiyacının yanı sıra önemli bir konut açığı da bulunduğunu ifade eden Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği (AYİDER) Başkanı Hakan Şişik, “Yeni Suriye yönetiminin işleyişi belirsiz olduğu için bu pazarda nasıl bir yönelim olacağını kestirmek zor. Eğer Suriye’de istikrar sağlanırsa, Türk müteahhitler için oldukça cazip bir pazar oluşabilir” şeklinde açıklama yaptı.

NORMALLEŞME, DIŞ TİCARETTE 5 MİLYAR DOLARLI HAREKETLİLİK YARATACAK

Son yaşanan gelişmelerin ardından ticaret anlaşmaları ve karşılıklı vize düzenlemeleri, iç savaş nedeniyle zayıf kalan Suriye ticaretini yeniden canlandıracak gibi görünüyor. Suriye’deki normalleşmeyle ticari ilişkilerin de gelişmesi bekleniyor; dış ticaret hacminin 2011 öncesi seviyelerine döneceği öngörülüyor ve 2012 hedefi olan 5 milyar dolara ulaşılması mümkün görünüyor.

2023 yılı itibarıyla Türkiye’nin Suriye’ye yaptığı ihracat 2 milyar doları geçerken, bu rakamın 432 milyon doları gıda ürünleri oluşturdu. 2024 yılının ilk beş ayında Türkiye’nin Suriye’ye ihracatı 869 milyon dolara ulaşırken, bir yıl önceki rakam 836.5 milyon dolar olmuştu.

TİCARETTE FIRSAT, İSTİHDAMDA KAYIPLAR YAŞANACAK

Suriye’deki yeniden yapılanmanın Türkiye’nin iş gücü üzerindeki etkisinin önemli olması bekleniyor. Suriyelilerin ülkelerine geri dönmesi, özellikle emek yoğun sektörlerde iş gücü açığı yaratabilir. İşverenler, Suriyelilerin dönüşünün maliyetleri artırabileceğini belirtiyor; zira çoğu işveren, 35 bin TL’ye bile işçi bulmanın zor olduğunu savunuyor. Son on yılda Türkiye’de çalışma izni alan Suriyeli sayısı 118 bin kişiden 108 bine düşmüştür.

Tarım, Suriyelilerin en çok istihdam edildiği sektördür. Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, mevcut iş gücü açığının telafisi için Uzakdoğu ya da Türk Cumhuriyetleri’nden iş gücü temin edilmesi gerektiğini belirtiyor. Doğan, “2025 sezonunda tarımda gerekli tedbirlerin alınması şart, yoksa tarım sektörü büyük sorunlar yaşayabilir” dedi.

MOBİLYA VE BEYAZ EŞYA SEKTÖRÜNDE YENİ FIRSATLAR DAHA DA ARTACAK

Suriye, Türk mobilya ve ev tekstili ürünleri için ciddi bir pazar olma potansiyeli taşıyor. Suriye’nin yeniden inşa sürecinin, mobilya sektöründe büyük bir fırsat sunacağını belirten MODOKO Başkanı Koray Çalışkan, sektördeki paydaşların Suriye’ye ilişkin işbirliklerinin artacağını dile getirdi. “Bu gelişmelere duyarsız kalmamalıyız. Suriye, geleneksel pazarlarımızdan biriydi” yorumunu yaptı. Bölgede istikrarın sağlanmasının, dayanıklı tüketim ürünlerine olan talebi artırması da bekleniyor. Zaman alsa da beyaz eşya sektöründe önümüzdeki yıllarda hareketlenmenin olası olduğu ifade ediliyor.

BORSA İSTANBUL’DA YÜKSELİŞ DEVAM EDİYOR

‘Beklentiyi al, gerçekleşmeyi sat’ prensibiyle hareket eden Borsa İstanbul, demir çelik, enerji, inşaat ve çimento sektörlerindeki hisselerin gün sonunu yükselişle kapatması ile dikkat çekti. İyimser beklentilerin bölgede yeniden yapılanma sürecinde Türk şirketlerinin öne çıkmasıyla Borsa İstanbul’da endeks %1,75 artarak 10,257 puana ulaştı. Bu durum, sadece Borsa İstanbul’u değil, Orta Doğu’daki diğer borsaları da olumlu yönde etkileyerek endekslerin ve para birimlerinin değer kazanmasına yol açtı.

SERAMİK SEKTÖRÜ İÇİN YENİ GÖRÜŞLER

Türkiye Seramik Federasyonu Başkanı Erdem Çenesiz, Suriye’deki normalleşmenin birçok sektör için faydalı sonuçlar doğuracağını vurguladı. “Öncelikle insani açıdan, komşumuz Suriye’de sorunların çözülmesi ve barış ortamının sağlanması herkes için önemli. Ayrıca, sektörümüzdeki olumlu gelişmeler Türkiye’nin güçlü üretim tesisleri için bir fırsat sunuyor” dedi.

“`